Διαδρομή Ηράκλειο - Κριτσά - Καθαρό

Καλοκαίρι του 2011. Ξεκινήσαμε σήμερα μια εκδρομή προς τα ανατολικά. Κάναμε την πρώτη μας στάση όπως επιβάλλεται από τις παλαιές παραδόσεις στο προσκύνημα- μονή του Αγίου Γεωργίου στο Σεληνάρι.Για τους Κρητικούς θεωρείται γρουσουζιά να περνάει κάποιος το φαράγγι, χωρίς να σταματήσει στο μοναστήρι. Αυτό έχει επικρατήσει καθώς παλιά η μονή ήταν ένα σημείο όπου σταματούσαν για να ξεκουραστούν οι ταξιδιώτες και τα ζώα τους.

  

Το μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου του Σεληνάρη

Η Μονή του Αγίου Γεωργίου, χτίστηκε κατά τη Βυζαντινή περίοδο (961-1204μΧ), αλλά καταστράφηκε ολοσχερώς από τον πειρατή Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα το 1538. Σύμφωνα με τη παράδοση, αρκετά χρόνια μετά την εγκατάλειψη της Μονής, ένας μοναχός από τη Ρόδο, ο Νικόλαος, οδηγήθηκε από τον θεό σε ένα σημείο όπου βρήκε την εικόνα του Αγίου Γεωργίου, όπου και έκτισε το εκκλησάκι του Αγίου, το οποίο υπάρχει και σήμερα.Ο Νικόλαος εγκαταστάθηκε στο Σεληνάρι μέχρι το θάνατό του, οπότε και τάφηκε σε ένα μικρό σπήλαιο στην κορυφή του Ανάβλοχου όρους, που λάξευσε ο ίδιος. Ο Ανάβλοχος βρίσκεται πάνω στην ανατολική πλευρά του φαραγγιού, απέναντι από τη μονή, και μπορείτε να  διακρίνετε αν κοιτάξετε ψηλά το μεγάλο σταυρό.Τέλος, κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, οι Τούρκοι θεωρείται ότι προσπάθησαν να καταστρέψουν το μοναστήρι, καθώς αυτό μαρτυρούν οι τρεις σφαίρες που έχουν σφηνωθεί στην παλιά εικόνα του Αγίου, η οποία θεωρείται θαυματουργή.

 Αφού ανάψαμε το κεράκι μας και προσκυνήσαμε την εικόνα του Αγίου Καβαλάρη, συνεχίσαμε το δρόμο μας και παρακάπτοντας τον Άγιο Νικόλαο, στρίψαμε δεξιά για την Κριτσά. Προτού φτάσομε στο γραφικό κεφαλοχώρι πρέπει να κάνομε απαραίτητα μια στάση στη Παναγία τη Κερά.Το κακό είναι ότι για να δούμε το εσωτερικό πρέπει να πληρώσουμε ένε κάποιο εισιτήριο που θα έπρεπε να μην υπάρχει για τους Έλληνες επισκέπτες.

ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΚΕΡΑ

   Ο τρίκλιτος καμαροσκέπαστος με τρούλο ναός της Παναγίας της Κεράς είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ναός κατασκευάστηκε σταδιακά. Αρχικά κτίστηκε το κεντρικό κλίτος του ναού στον τύπο του μονόχωρου ναού με τρούλο, ενώ μεταγενέστερα προστέθηκαν τα δύο πλευρικά κλίτη που είναι

αφιερωμένα στην Αγία Άννα το νότιο, και στον Άγιο Αντώνιο το βόρειο.
Στο εσωτερικό όλες οι επιφάνειες του ναού έχουν διακοσμηθεί με αξιόλογες τοιχογραφίες που ανήκουν σε διαφορετικές εποχές. Στο κεντρικό κλίτος υπάρχουν δύο στρώματα τοιχογραφικού διακόσμου. Το πρώτο σώζεται αποσπασματικά στην κόγχη του ιερού και στα τύμπανα των τόξων που υποβαστάζουν τον τρούλο. Οι παραστάσεις αυτές χαρακτηρίζονται από την γραμμική απόδοση των μορφών και χρονολογούνται στα μέσα περίπου του 13ου αι.

   Κατά τις δύο πρώτες δεκαετίες του 14ου αι., προφανώς μετά από κάποια σοβαρή καταστροφή του ναού πραγματοποιήθηκε το δεύτερο στρώμα τοιχογραφιών που απλώνεται στις υπόλοιπες επιφάνειες του κεντρικού κλίτους με σκηνές του Ευαγγελικού κύκλου. Την ίδια περίοδο ανακατασκευάστηκε και ο τρούλος με τα ισχυρά βεργιά. Το στρώμα αυτό χαρακτηρίζεται από την συνύπαρξη στοιχείων, τόσο της μεσοβυζαντινής τέχνης, όσο και της πρώιμης παλαιολόγειας.
Τα πλευρικά κλίτη αγιογραφήθηκαν μέσα στο πρώτο μισό του 14ου αι., αφού είχε ολοκληρωθεί ο διάκοσμος του κεντρικού κλίτους. Εδώ ακολουθούνται διαφορετικές αισθητικές αρχές. Οι σκηνές από το βίο της Παναγίας και οι μορφές των Αγίων στο νότιο κλίτος της Αγίας Άννας αποδίδονται με τρόπο πιο ρεαλιστικό και εκφραστικό. Στο βόρειο κλίτος του Αγίου Αντωνίου, που αγιογραφείται με το θέμα της Δευτέρας Παρουσίας, ακολουθούνται οι ίδιες αισθητικές αρχές αλλά από τεχνίτες λιγότερο ικανούς. Κτητορικές επιγραφές εντοπίζονται στη δυτική πλευρά του νότιου κλίτους και στη βόρεια πλευρά του βόρειου κλίτους, όπου και απεικονίζεται ο κτήτορας Γεώργιος Μαζηζάνης με τη γυναίκα του και το παιδί του. Πρόσφατες ανασκαφικές έρευνες στο εσωτερικό και τον περιβάλλοντα χώρο του ναού αποκάλυψαν μεγάλο αριθμό κιβωτιόσχημων τάφων

Γεωργία Μοσχόβη, αρχαιολόγος  Συνεχίζουμε για το χωριό. Καλό θα ήταν αν θέλουμε να το απολαύσουμε, να αφήσουμε το αυτοκίνητό μας στο πάρκινκ δωρεάν  και να περπατήσουμε το κεντρικό δρόμο τουλάχιστον, με τα τουριστικά μαγαζάκια και τα γραφικά καφενεία. Συνεχίζοντας τον στενό κεντρικό δρόμο ανηφορίζουμε στα αόρια της Κριτσάς και θαυμάζουμε το υπέροχο τοπίο.

                                   Ιδού και το έγκλημα.

Με τις υπέροχες εικόνες στο μυαλό μας (δέντρα-βράχια- ζώα) και με τους ήχους των κουδουνιών στα αυτιά μας, φτάνουμε στο οροπέδιο του Καθαρού. Σταματάμε κάπου ψηλά και παρατηρούμε τον κάμπο. Στη μύτη μας φτάνει η μυρωδιά της αντωναΐδας και των άλλων αρωματικών φυτών του Καθαρού.

 

   Το Καθαρό δεν κατοικείται, αν και υπάρχουν αρκετές αγροικίες που ανήκουν στη κοινότητα της Κριτσάς. Επίσης, δεν καλλιεργείται συστηματικά, κι έτσι θα δείτε μόνο λίγες οικογενειακές καλλιέργειες από πατάτες, μηλιές και αμπέλια που καλλιεργούν οι βοσκοί της περιοχής.  Επίσης, θα δείτε το γραφικό εκκλησάκι του Αφέντη Χριστού, που γιορτάζει στις 6 Αυγούστου.
   Αξίζει να έρθετε στην γιορτή των βοσκών (το πρώτο Σαββατοκύριακο μετά το δεκαπενταύγουστο), όταν το Οροπέδιο πλημμυρίζει από κόσμο που έρχεται να δει πως παράγεται το τυρί και η φρέσκια μυζήθρα. Παράλληλα σερβίρεται κρέας και συνοδεία παραδοσιακής μουσικής.
Τέλος, αξίζει να αναφέρουμε ότι το οροπέδιο αποτελεί σημαντικότατο σημείο έρευνας από τους παλαιοντολόγους, καθώς από τον 19ο αιώνα έχουν βρεθεί απολιθώματα από νάνους ιπποπόταμους και ελέφαντες, που χρονολογούνται γύρω στα 540.000 χρόνια πριν. Το γεγονός αυτό ενισχύει και την πεποίθηση ότι το Καθαρό κάποτε ήταν μια λίμνη, όπου κατέφευγαν τα ζώα αυτά.

                               
   Φτάσαμε στον προορισμό μας. Ο αέρας εδώ είναι δροσερός. Καθίσαμε σε μια από τις ταβέρνες-καφενεία που υπάρχουν και ξεκινήσαμε με μερικές ρακές. Οι μεζέδες  τοπικοί. Μας έκαναν εντύπωση Ιούλιο μήνα τα χλωροκούκια. Αργότερα τιμήσαμε δεόντως τα εντελώς παραδοσιακά φαγητά που αφήσαμε τον ιδιοκτήτη να επιλέξει για μας.
   Ήμασταν απόλυτα ικανοποιημένοι, όταν πήραμε το δρόμο της επιστροφής.

                          

Εάν έχετε αυτοκίνητο με τετρακίνηση μπορείτε από το Καθαρό να οδηγήσετε προς το οροπέδιο Λασιθίου ή και προς το δάσος του Σελάκανου και την Ιεράπετρα στα νότια.